تعیین کننده‌های روان‌شناختی، اجتماعی و ساختاری خودمدیریتی دیابت

چکیدهمقدمه: خودمدیریتی دیابت جنبه‌ی مهم درمان دیابت است و عوامل روان‌شناختی، اجتماعی و ساختاری، اثرات مهمی بر خودمدیریتی دیابت در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 دارند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تعیین کننده‌های روان‌شناختی، اجتماعی و ساختاری خودمدیریتی دیابت بود. مواد و روش‌ها: در یک زمینه­یابی مقطعی، تعداد 500 نفر (245 مرد و 255 زن) بیمار سرپایی مبتلا به دیابت نوع 2 به­شیوه‌ی نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. داده­ها با استفاده از پرسش‌نامه‌ی داده‌های جمعیت‌شناختی و مقیاس‌های خودمراقبتی دیابت، خودکارآمدی دیابت، باور به اثربخشی درمان، باور به قطعیت بیماری، انگیزش درمان، ارتباط درمانی مراقبان- بیمار، دانش مرتبط با دیابت، رضایت بیمار از خدمات درمانی، دسترسی به خدمات درمانی، حمایت اجتماعی از جانب اعضای خانواده، تصمیم‌گیری مشارکتی جمع­آوری و به کمک همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: خودمدیریتی دیابت دارای میانگین (انحراف استاندارد)، 77/45 (81/21) بود. خودکارآمدی، باور به اثــربخشی درمان، حمایت اجتماعی، 7% HbA1c> و درمان با انسولین، قادر بودند تغییرات مربوط به خودمدیریتی دیابت را پیش‌بینی کنند (001/0P<). در کل تمام متغیرها 91/0% خودمدیریتی دیابت را تبیین نمودند (91/0R2=). سهم خودکارآمدی در پیش‌بینی خودمدیریتی دیابت بالاترین میزان (338/0β= و 001/0P<) بود. نتیجه­گیری: خودکارآمدی، باور به اثربخشی درمان، حمایت اجتماعی، شدت دیابت و نوع درمان در انجام رفتارهای خودمدیریتی مهم هستند و می­توانند میزان بالایی از تغییرپذیری خودمدیریتی دیابت را تبیین نمایند، بنابراین توجه به این متغیرها به­منظور بهبود رفتارهای خودمراقبتی امری مهم می‌باشد.